بهای استقلال فکری
پریسا عظیمی‌نژادان
اما باید در اندیشیدن پافشاری کنیم و باید آن چه را هم که اندیشیده‌ایم بگوییم، وگرنه زبان برای چیست؟ چقدر فکر می‌کنیم؟
عضو انجمن جراحان امریکاما باید در اندیشیدن پافشاری کنیم و باید آن چه را هم که اندیشیده‌ایم بگوییم، وگرنه زبان برای چیست؟ (محاکمه اسپینوزا، ص 62)اخیراً این توفیق را داشتم که کتاب «محاکمه اسپینوزا» اثر دیوید آیوز (David Ives) نمایشنامه‌نویس بزرگ امریکایی را با ترجمه شیوا و دلچسب دکتر علی فردوسی بخوانم. کتاب «محاکمه اسپینوزا» از آن دسته کتاب‌هایی است که همه وجود آدم را درگیر می‌کند. لااقل برای من که این طور بود. وقتی چند صفحه از کتاب را خواندم، متوجه شدم که اگر آن را تا انتها نخوانم، تمرکزی بر سایر امور نخواهم داشت.
این گونه کتاب‌ها، شوق و ذوق مطالعه را دوچندان می‌کنند. تأملات اسپینوزا، فیلسوف شهیر هلندی، در روایت منحصر بفردی که آیوز نوشته است، جرأت و شهامت او را در وادی اندیشه به صورتی وصف‌ناپذیر روشن می‌کند. روایتی و در واقع گفت‌وشنودهایی میان اسپینوزا و سایر شخصیت‌ها نظیر ابراهام فان فالکنبرخ، سائول لوی مورترا، کلارا و ربه‌کا که در سال 2008 با کارگردانی والتر بابی به روی صحنه رفته است.اسپینوزا، فیلسوف و اندیشمند مستقلی بود که تاریخ نشان می‌دهد بهای استقلال فکری خود را هم پرداخت.
رد و قبول نظریاتش، بحث جداگانه‌ای را می‌طلبد و کار محققان و فلاسفه است اما به وضوح روشن است که او به دنبال «حقیقت» بود. برای همین طرد و منزوی شد اما دست از حقیقت‌جویی نکشید. پیشنهادهای مالی و شغلی وسوسه‌انگیزی به او دادند تا سکوت کند، ولی سر خم نکرد… اسپینوزا در ایران، ناشناخته نیست. ما کم و بیش با نام و آثارش آشنایی داریم، ولی هر قدر هم که این آشنایی وسیع باشد، مطالعه کتاب «محاکمه اسپینوزا» از جنبه هنری و از جنبه فلسفی، فوق‌العاده جذاب است. این کتاب در وهله اول، از هنر اندیشیدن حرف می‌زند.
در واقع، هنر اندیشیدن و جرأت اندیشیدن، مقولاتی هستند که ما در زندگی کم داریم… باید به ترجمه فوق‌العاده درخشان دکتر علی فردوسی (استاد جامعه‌شناسی دانشگاه نتردام-سانفرانسیسکو) هم اشاره کنم که اگر همت او نبود، ما با یکی از بهترین آثار ادبی و فلسفی جهان آشنا نمی‌شدیم. در حقیقت، دکتر فردوسی با تسلطی که بر زبان مبدأ و مقصد دارد، هنر زبان‌دانی خودش را در این ترجمه نشان داده است. کتاب «محاکمه اسپینوزا» ما را از دریچه متفاوتی به درون دنیای اندیشه و تعقل می‌برد تا نهایتاً از خود بپرسیم که در رویارویی با مسائل مختلف بشری و جهان پیرامون‌مان، چقدر فکر می‌کنیم؟ و چقدر جرأت اندیشیدن داریم؟!
آخرین دیدگاه ها