لنف ادم؛ از علل تا درمان

لنف ادم، به معنای ورمی است که در یکی از بازوها و یا پاها مشاهده می‌شود و گاهی می‌تواند هر دو پا و یا بازو را نیز درگیر کند.

لنف ادم عمدتا بعد از برداشت و یا آسیب گره‌های لنفاوی، به عنوان بخشی از درمان سرطان ایجاد می‌شود. این اختلال هم چنین می‌تواند نتیجه انسداد در سیستم لنفاوی باشد. این انسداد مانع تخلیه درست مایع لنفاوی می‌شود و تجمع بیش از حد مایع نیز منجر به بروز ورم خواهد شد. با این که درمان قطعی برای لنف ادم وجود ندارد، اما تشخیص اولیه می‌تواند به تسکین علائم در ناحیه درگیر کمک کند.

علائم و نشانه های لنف ادم

از جمله علائم و نشانه‌های لنف ادم در بازو و یا پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ورم بخشی از بازو و پا و یا تمام قسمت‌ها از جمله انگشت‌ها
• احساس سنگینی
• محدود شدن دامنه حرکتی
• احساس ناراحتی و درد
• عفونت‌های عود کننده
• سفت و زبر شدن پوست

ورم ایجاد شده در پی لنف ادم می‌تواند خفیف و یا به حدی شدید باشد که استفاده از دست و پا را سخت کند. لنف ادم ناشی از سرطان ممکن است تا ماه‌ها و سال‌ها بعد از درمان، ظاهر نگردد.

علت بروز لنف ادم چیست؟

سیستم لنفاوی برای حفظ سلامت بدنی از اهمیت بالایی برخوردار است. این سیستم، مایعات لنفاوی سرشار از پروتئین را در سراسر بدن به گردش در می‌آورد و باکتری‌ها، ویروس‌ها و مواد زائد را جمع‌آوری خواهد کرد.

سیستم لنفاوی، این مایعات و مواد مضر را از طریق رگ‌های لنفاوی حمل می‌کند. مواد زائد توسط لنفوسیت‌ها که سلول‌های مقابله کننده با عفونت هستند، فیلتر و در نهایت از بدن دفع می‌شوند.

لنف ادم زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های لنفاوی قادر به تخلیه مایع لنفاوی، به خصوص از بازوها و پاها نیستند. لنف ادم می‌تواند اولیه و یا ثانویه باشد. بدین معنا که می‌تواند توسط خود سیستم و یا در پی بیماری و شرایط دیگری ایجاد شود. لنف ادم ثانویه شیوع بیشتری به لنف ادم اولیه دارد.

علت بروز لنف ادم ثانویه

هر گونه شرایط و یا روشی که با آسیب گره‌های لنفاوی و یا رگ‌های لنفاوی همراه باشد، می‌تواند منجر به لنف ادم شود. از جمله:

• جراحی

برداشت و یا آسیب گره‌های لنفاوی و رگ‌های لنفاوی می‌تواند منجر به لنف ادم شود. به عنوان مثال، گره‌های لنفاوی می‌توانند به منظور پیشگیری از پخش شدن سرطان پستان برداشته شوند که احتمال آسیب دیدگی گره‌های لنفاوی در طول جراحی وجود دارد.

• رادیوتراپی برای سرطان

رادیوتراپی می‌تواند منجر به بروز اسکار و یا التهاب در گره‌های لنفاوی و یا رگ‌های لنفاوی شود.

• سرطان

اگر سلول‌های سرطانی، رگ‌های لنفاوی را مسدود کنند، لنف ادم اتفاق خواهد افتاد. به عنوان مثال، رشد تومور در نزدیکی گره‌های لنفاوی و یا رگ‌های لنفاوی می‌تواند به اندازه ای بزرگ باشد که جریان مایع لنفاوی مسدود شود.

• عفونت

عفونت گره‌های لنفاوی می‌تواند باعث محدود شدن جریان مایع لنف شود.

علت بروز لنف ادم اولیه

لنف ادم اولیه به ندرت اتفاق می‌افتد و از جمله عوامل موثر در بروز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری میلوری (لنف ادم ارثی). این اختلال در دوران نوزادی آغاز می‌شود و با شکل‌گیری غیر طبیعی گره‌های لنفاوی همراه است.
• شروع دیر هنگام لنف ادم. معمولا بعد از 35 سالگی ظاهر می‌شود.

آیا راهی برای پیشگیری از بروز لنف ادم وجود دارد؟

جهت به حداقل رساندن بروز لنف ادم، رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:

• محافظت از بازو و پا در برابر آسیب و صدمه
• استراحت دادن به بازو و پا در طول سپری شدن دوره نقاهت بعد از درمان سرطان
• عدم استفاده از کمپرس سرد و گرم در بازو و یا پا
• بالا نگه داشتن بازو و پا
• دوری از پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان

درمان لنف ادم

• ورزش

ورزش‌های سبک و حرکت دادن ناحیه درگیر می‌تواند به تخلیه مایع لنفاوی و آمادگی برای انجام کارهای روزانه کمک کند. توجه داشته باشید که ورزش‌های سنگین می‌توانند باعث کش آمدن و انقباض عضلات شوند.

• بستن بازو و پا

بستن ناحیه درگیر باعث می‌شود مایع لنفاوی به سمت بدن برگردد.

• ماساژ

انجام تکنیک‌های خاص ماساژ به تخلیه مایع لنفاوی از بازو و پا کمک می‌کند. توجه داشته باشید که در صورت وجود عفونت پوستی، لخته شدن خون و یا بیماری فعال باید از ماساژ دادن خودداری شود.

• پوشیدن جوراب‌های مخصوص

تا فشار به بازو و پا وارد و مایع لنفاوی تخلیه شود. توصیه می‌شود این جوراب هنگام ورزش پوشیده شود.

Source: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lymphedema/symptoms-causes/syc-20374682