لنف ادم؛ از علل تا درمان

لنف ادم، به معنای ورمی است که در یکی از بازوها و یا پاها مشاهده می شود و گاهی می تواند هر دو پا و یا بازو را نیز درگیر کند.

لنف ادم عمدتا بعد از برداشت و یا آسیب گره های لنفاوی، به عنوان بخشی از درمان سرطان ایجاد می شود. این اختلال هم چنین می تواند نتیجه انسداد در سیستم لنفاوی باشد. این انسداد مانع تخلیه درست مایع لنفاوی می شود و تجمع بیش از حد مایع نیز منجر به بروز ورم خواهد شد. با این که درمان قطعی برای لنف ادم وجود ندارد، اما تشخیص اولیه می تواند به تسکین علائم در ناحیه درگیر کمک کند.

علائم و نشانه های لنف ادم

از جمله علائم و نشانه های لنف ادم در بازو و یا پا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ورم بخشی از بازو و پا و یا تمام قسمت ها از جمله انگشت ها
• احساس سنگینی
• محدود شدن دامنه حرکتی
• احساس ناراحتی و درد
• عفونت های عود کننده
• سفت و زبر شدن پوست

ورم ایجاد شده در پی لنف ادم می تواند خفیف و یا به حدی شدید باشد که استفاده از دست و پا را سخت کند. لنف ادم ناشی از سرطان ممکن است تا ماه ها و سال ها بعد از درمان، ظاهر نگردد.

علت بروز لنف ادم چیست؟

سیستم لنفاوی برای حفظ سلامت بدنی از اهمیت بالایی برخوردار است. این سیستم، مایعات لنفاوی سرشار از پروتئین را در سراسر بدن به گردش در می آورد و باکتری ها، ویروس ها و مواد زائد را جمع آوری خواهد کرد.

سیستم لنفاوی، این مایعات و مواد مضر را از طریق رگ های لنفاوی حمل می کند. مواد زائد توسط لنفوسیت ها که سلول های مقابله کننده با عفونت هستند، فیلتر و در نهایت از بدن دفع می شوند.

لنف ادم زمانی اتفاق می افتد که رگ های لنفاوی قادر به تخلیه مایع لنفاوی، به خصوص از بازوها و پاها نیستند. لنف ادم می تواند اولیه و یا ثانویه باشد. بدین معنا که می تواند توسط خود سیستم و یا در پی بیماری و شرایط دیگری ایجاد شود. لنف ادم ثانویه شیوع بیشتری به لنف ادم اولیه دارد.

علت بروز لنف ادم ثانویه

هر گونه شرایط و یا روشی که با آسیب گره های لنفاوی و یا رگ های لنفاوی همراه باشد، می تواند منجر به لنف ادم شود. از جمله:

• جراحی

برداشت و یا آسیب گره های لنفاوی و رگ های لنفاوی می تواند منجر به لنف ادم شود. به عنوان مثال، گره های لنفاوی می توانند به منظور پیشگیری از پخش شدن سرطان پستان برداشته شوند که احتمال آسیب دیدگی گره های لنفاوی در طول جراحی وجود دارد.

• رادیوتراپی برای سرطان

رادیوتراپی می تواند منجر به بروز اسکار و یا التهاب در گره های لنفاوی و یا رگ های لنفاوی شود.

• سرطان

اگر سلول های سرطانی، رگ های لنفاوی را مسدود کنند، لنف ادم اتفاق خواهد افتاد. به عنوان مثال، رشد تومور در نزدیکی گره های لنفاوی و یا رگ های لنفاوی می تواند به اندازه ای بزرگ باشد که جریان مایع لنفاوی مسدود شود.

• عفونت

عفونت گره های لنفاوی می تواند باعث محدود شدن جریان مایع لنف شود.

علت بروز لنف ادم اولیه

لنف ادم اولیه به ندرت اتفاق می افتد و از جمله عوامل موثر در بروز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری میلوری (لنف ادم ارثی). این اختلال در دوران نوزادی آغاز می شود و با شکل گیری غیر طبیعی گره های لنفاوی همراه است.
• شروع دیر هنگام لنف ادم. معمولا بعد از 35 سالگی ظاهر می شود.

آیا راهی برای پیشگیری از بروز لنف ادم وجود دارد؟

جهت به حداقل رساندن بروز لنف ادم، رعایت موارد زیر توصیه می شود:

• محافظت از بازو و پا در برابر آسیب و صدمه
• استراحت دادن به بازو و پا در طول سپری شدن دوره نقاهت بعد از درمان سرطان
• عدم استفاده از کمپرس سرد و گرم در بازو و یا پا
• بالا نگه داشتن بازو و پا
• دوری از پوشیدن لباس های تنگ و چسبان

درمان لنف ادم

• ورزش

ورزش های سبک و حرکت دادن ناحیه درگیر می تواند به تخلیه مایع لنفاوی و آمادگی برای انجام کارهای روزانه کمک کند. توجه داشته باشید که ورزش های سنگین می توانند باعث کش آمدن و انقباض عضلات شوند.

• بستن بازو و پا

بستن ناحیه درگیر باعث می شود مایع لنفاوی به سمت بدن برگردد.

• ماساژ

انجام تکنیک های خاص ماساژ به تخلیه مایع لنفاوی از بازو و پا کمک می کند. توجه داشته باشیدکه در صورت وجود عفونت پوستی، لخته شدن خون و یا بیماری فعال باید از ماساژ دادن خودداری شود.

• پوشیدن جوراب های مخصوص

تا فشار به بازو و پا وارد و مایع لنفاوی تخلیه شود. توصیه می شود این جوراب هنگام ورزش پوشیده شود.

Source: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lymphedema/symptoms-causes/syc-20374682