زخم آسیب جسمی به بدن است که باعث آسیب به بافت محل مورد نظر میشود. زخم ممکن است فقط روی پوست باشد یا بافتهای زیرین مانند عضله، تاندون، استخوان یا اندامها را هم درگیر کند. زخم میتواند ناشی از عمل پزشکی، سقوط، تصادف، رشد تومور یا فشار بر نقاط استخوانی باشد. مراقبت مناسب از زخم برای جلوگیری از عفونت و بهبود سریع آن بسیار مهم است. جای زخم (Scar) پس از بهبود زخمهای پوستی ایجاد میشود و بخشی طبیعی از روند ترمیم بدن است. بافت جای زخم معمولا با پوست اطراف خود از نظر احساس و بافت متفاوت است. به تیم مراقبت سرطان خود اطلاع دهید اگر زخم جدیدی مشاهده کردید تا سریعا رسیدگی شود.
انواع زخم ها
انواع زخمها شامل:
- برش جراحی (Incision)
- بریده یا پاره شدن پوست توسط اشیاء تیز (Laceration)
- کبودی، پارگی، شکستگی یا آسیبهای داخلی
بیشتر بخوانید: تغییر رنگ پوست بیماران
علائم قابل توجه در زخم
- قرمزی یا کبودی پوست
- پوست پوستهپوسته یا ترکخورده
- دلمه، پوسته یا بریدگی روی پوست
- خونریزی
- تورم
- ترشح یا چرک
- گرم بودن محل زخم
- درد یا حساسیت
بیشتر بخوانید: آرایش در دوران درمان سرطان
اقداماتی که بیمار میتواند در نگهداری زخم انجام دهد
- قبل و بعد از تعویض پانسمان، دستان خود را خوب بشویید. هرگز پانسمان استفاده شده را دوباره استفاده نکنید.
- همیشه زخم را تمیز نگه دارید. مگر اینکه دستور دیگری داده شده باشد، روزانه با صابون و آب زخم را شستشو دهید، خوب آبکشی کنید و با حوله تمیز خشک کنید.
- زخم را طبق دستور پانسمان کنید یا از گاز استریل و غیرچسبنده استفاده کنید. اگر ممکن است از چسب کاغذی استفاده کنید.
- پانسمان را خشک و تمیز نگه دارید. اگر خیس یا کثیف شد، فوراً تعویض کنید.
- اگر زخم خونریزی داشت، آن را تمیز کنید و با یک پارچه سرد یا کمپرس یخ فشار ملایم دهید تا خونریزی متوقف شود، سپس پانسمان را تعویض کنید.
- سعی کنید چسب را مستقیماً روی پوست نزنید. میتوانید از محلول محافظ پوست یا گاز روی زخم استفاده کنید و سپس چسب را روی گاز بزنید.
- فقط از پانسمانها، محلولها و چسبهایی استفاده کنید که تیم مراقبت توصیه کرده است.
- داروهایی که تجویز شدهاند، مانند آنتیبیوتیکها را طبق دستور مصرف کنید.
- از خاراندن یا مالش زخم خودداری کنید و دلمهها را برندارید.
- مصرف میوههای خانواده مرکبات، سبزیجات برگسبز، غلات کامل، گوشت، ماهی و تخممرغ را افزایش دهید؛ این مواد به ترمیم زخم کمک میکنند.
- اگر زخم دردناک است، به پزشک اطلاع دهید؛ ممکن است داروی مسکن مناسب تجویز شود.
اقداماتی که مراقبین میتوانند انجام دهند
- اگر بیمار نمیتواند، به او در تمیز کردن زخم و تعویض پانسمان کمک کنید.
- هر بار از دستکش یکبار مصرف تازه استفاده کنید و بعد از تعویض پانسمان، دستان خود را بشویید.
- اطمینان حاصل کنید که بیمار لوازم کافی برای تعویض پانسمان دارد.
چه زمانی باید تیم مراقبت سرطان را مطلع کرد
- مشاهده علائم عفونت: قرمزی، تورم، حساسیت، ترشح یا چرک
- زخم خونریزی طولانیمدت که با فشار متوقف نمیشود
- زخم اطرافش خیلی قرمز، گرم یا متورم باشد
- درد زخم بیش از حد معمول باشد
- بوی بد از زخم خارج شود
- ترشح زرد یا مایل به سبز از زخم
- هرگونه تغییر پوست اطراف زخم
- تب (تیم مراقبت سرطان میزان تب را مشخص میکند)