ماموگرافی؛ نحوه انجام، مزایا و معایب آن

ماموگرافی یک روش تصویربرداری می‌باشد که پزشک بوسیله آن بافت سینه را از نظر داشتن تومور و یا کیست مورد بررسی قرار می‌دهد. به طور کلی تشخیص زودهنگام بیماری سرطان می‌تواند تاثیر فراوانی در درمان آن داشته باشد. شاید سوال پیش آمده این باشد که چرا تشخیص زود هنگام بیماری سرطان بسیار با اهمیت است؟

اهمیت ماموگرافی پستان

به طور کلی توده‌های توموری شامل سلول‌هایی هستند که رشد کنترل نشده دارند، اما فقط مشکل این نیست. شاید خیلی جالب باشد که بدانید توده های توموری اصلا یک توده سلولی به هم ریخته و درهم نیست، بلکه طبق مطالعات صورت گرفته توده‌های توموری کاملا سازمان یافته و با هدف کار می‌کنند و از برخی جهات حتی سازمان یافته‌تر از اندام‌های بدن ما هستند. نکته قابل توجه در مورد توده‌های توموری این است که با بزرگتر شدن آن‌ها میزان سازمان یافتگی و قابلیت در آن‌ها به میزان بسیار بالایی افزایش می‌یابد. قابلیت‌هایی چون توانایی متاستاز و افزایش سرعت رشد سبب می‌شود تا توده‌های توموری به توده‌های غیر قابل درمان تبدیل شوند. به همین علت است که تشخیص زودهنگام در بیماری چون سرطان بسیار حائز اهمیت است.

یکی از روش‌های تشخیصی که برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه به کار می‌رود روش ماموگرافی می‌باشد. در این مقاله قصد داریم تا در مورد این روش با جزئیات بیشتری صحبت کنیم، در همین راستا موارد زیر را بررسی خواهیم کرد:

• معرفی تکنیک ماموگرافی
• نحوه‌ی انجام این روش
• آیا شما جزء افرادی هستید که باید این ماموگرافی انجام دهید؟
• مزایا و معایب این روش
• تفسیر نتایج این روش

معرفی تکنیک ماموگرافی

در این روش از پرتوهای اشعه ایکس برای بررسی بافت سینه استفاده می‌شود. این روش تشخیصی بیشتر برای افرادی استفاده می‌شود که دارای درد در نواحی سینه و یا فرورفتگی در آن هستند. این روش وجود سرطان را به طور قطعی تشخیص نمی‌دهد. ولی اگر پزشک در این روش مشکوک به وجود توده‌ی توموری در بافت سینه شود، فرد را ملزم برای انجام آزمایشات بعدی خواهد کرد.

به طور کلی انجام این روش حدود 10 دقیقه طول می‌کشد. روش ماموگرافی معمولا همراه با ایجاد درد در افراد نیست، اما به دلیل حساس بودن بافت پستان فشاری که در این روش بر بافت سینه وارد می‌شود، ممکن است تا حدودی در افراد ایجاد درد کند. البته احساس درد تا حدودی به اندازه سینه در خانم‌ها و تنظیمات چرخه قاعدگی هم مرتبط می‌باشد. خانم‌هایی که دارای سینه‌های فیبروکیستیک هستند بهتر است این روش را بعد از دوران قاعدگی انجام دهند.

نحوه ی انجام این روش

دستگاه ماموگرافی از دو صفحه‌ای موازی تشکیل شده است. زمانی که سینه‌های فرد در بین این صفحات قرار می‌گیرند، صفحات به یکدیگر نزدیک شده و بافت سینه را فشرده می‌کنند. پس از فشرده شدن بافت سینه و قرارگیری آن در موقعیت مناسب پزشک می‌تواند کار تصویربرداری را انجام دهد. شاید سوال پیش آمده این باشد که چرا برای روش عکس‌برداری از بافت سینه نحوه‌ی انجام آن با روش تصویربرداری دیگر اندام‌ها متفاوت است؟

علت اصلی این است که بافت سینه بسیار فشرده و دارای رگ‌زایی بالایی می‌باشد. به همین منظور تشخیص وجود توده‌های توموری در آن تا حدودی دشوارتر از سایر اندام‌های بدن خواهد بود و شکل تغییر یافته در رادیولوژی به نام ماموگرافی استفاده می‌شود.

آیا انجام ماموگرافی قبل از جراحی سینه لازم است؟

بسیاری از جراحان پستان، برای جلوگیری از غافلگیری ناخوشایند در حین یا بعد از عمل ، نیاز به تصویر برداری قبل از عمل دارند. به طور کلی بیماران زیر 40 سال با سونوگرافی دوطرفه پستان، و بیماران بالای 40 سال با ماموگرافی غربالگری می‌شوند.

به طور کلی:

• زنان بالای 40 سال
• زنان با بافت سینه متراکم
• بیماران دارای علائم سرطان سینه مانند؛ عفونت، توده و …

کاندید ماموگرافی هستند. بنابراین مردان نیز ممکن است مانند زنان به سرطان پستان مبتلا شوند، به همین دلیل انجام ماموگرافی برای آنها نیز توصیه می شود.

آیا شما جزء افرادی هستید که باید این ماموگرافی انجام دهید؟

پزشکان توصیه می‌کنند که همانند آزمایشات چکاپ دوره‌ای، این روش را نیز در سال انجام دهیم تا در صورت وجود هرگونه توده‌ی توموری، تشخیص زود هنگام بیماری انجام شود. خانم‌های بالای 40 سال بهتر است که این آزمایش را هر 6 ماه یکبار انجام دهند.

مزایا و معایب این روش

مزایای ماموگرافی

بافت سینه به دلیل داشتن رگ‌های زایی گسترده و رگ‌های لنفاوی بیش از بافت‌های دیگر بدن در معرض ابتلاء به سرطان پستان می‌باشد. همچنین وجود همین عوامل سبب شده توده‌های توموری شکل گرفته در این اندام‌ها سریع‌تر از حد معمولا به سمت کسب قابلیت‌هایی چون متاستاز بروند. به همین منظور تشخیص زودهنگام این بیماری می‌تواند تا حدود زیادی از قرار گرفتن افراد در مراحل خطرناک بیماری جلوگیری کند. انجام دوره‌ای روش ماموگرافی می‌تواند تا حد زیادی در تشخیص زودهنگام بیماری کمک کننده باشد.

معایب ماموگرافی

در این روش از پرتوی اشعه ایکس استفاده می شود و به عقیده متخصصین همین مورد می تواند در طولانی مدت امکان ابتلاء با توده های سینه و کیست های ناحیه ی سینه را افزایش دهد. همچنین در این روس پرتوی اشعه ایکس به صورت یکسانی به کلیه ی بافت های بدن نرسیده و همین امر سبب می شود تا تصویر درستی از همه قسمت های سینه ایجاد نشود. و همین مورد سبب می شود تا نتایج مثبت کاذب و منفی کاذب در این روش گزارش شود. (بایستی بدانید که در مواردی برای تشخیص دقیق‌تر علاوه بر ماموگرافی از روش‌های تشخیصی دیگری استفاده می‌نمایند.)

تفسیر نتایج ماموگرافی

نوع بافت‌های مشاهده شده شامل:

• توده‌های کلسیم در غدد شیری
• توده‌ها بافت‌های متراکم غیر نرمال
• نبود تقارن در بخش‌های مختلف سینه
• وجود بافت‌های متراکم غیر نرمال در یکی از سینه‌ها
• ایجاد شدن بافت متراکم غیرنرمال در مقایسه با نتایج قبلی

در موارد یکه پزشک قادر به تشخیص نوع بافت در سینه نباشد، ممکن است روش هایی دیگری چون سی تی اسکن و یا ام آر آی را تجویز کند.

خلاصه نکات مقاله

ماموگرافی یکی از روش‌های بسیار موثر و پرکاربرد در تشخیص سرطان سینه و غربالگری سرطان سینه می‌باشد. تشخیص زودهنگام سرطان سینه تاثیر بسیار زیادی در افزایش درمان موثر آن دارد. به همین دلیل است که پزشکان توصیه می‌کنند که خانم‌ها این روش را به صورت آزمایشات دوره‌ای هر ساله انجام می‌دهند. در این روش اگر پزشک مشکوک به وجود توده‌ای متراکم غیر عادی شود فرد را ملزم به انجام سایر روش‌های تشخیصی خواهد کرد.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید ماموگرافی تنها مختص خانم ها نیست و آقایان هم ممکن است نیاز به انجام ماموگرافی داشته باشند. سرطان پستان برای هر فردی ممکن است پیش آید و درمان آن لازم است.